Przebieg trasy: Wrocław – Brzeg Dolny – Wołów – Wińsko – Ścinawa – Prochowice – Lubiąż – Malczyce – Środa Śląska – Miękinia

Opis krajoznawczy trasy: Wyruszamy z Wrocławia i na obszar Krainy Łęgów Odrzańskich wjeżdżamy od wschodu, docierając do pierwszego punktu naszej trasy – Brzegu Dolnego.

BRZEG DOLNY to miasto, którego historia sięga epoki brązu. Na tym terenie bowiem odkryto na początku XIX w. szereg urn, a w nich przedmioty codziennego użytku wykonane z brązu. Pierwszą osadę datuje się na wiek VII i VIII. W połowie XIV w. Brzeg Dolny był niewielką osadą, należącą do panów z Głoskowa (obecnie wieś Głoska). Mieszkańcy osady wykorzystywali dogodne położenie osady nad rzeką Odrą i trudnili się głównie rybołówstwem i flisactwem. O czynnej i dziś przeprawie promowej przez Odrę istnieją wzmianki już z końca XV w. W pierwszej połowie XVII w. Brzeg Dolny był zdziesiątkowany z powodu wojny trzydziestoletniej i panującej zarazy. Ale stosunkowo szybko podniósł się ze zniszczeń. Było to zasługą nowego właściciela Georga Abrahama von Dyherna, który objął osadę w posiadanie w 1660 r., a już w 1663 r. wystarał się u cesarza Leopolda I o prawa miejskie dla Brzegu Dolnego. Nastąpiła rozbudowa miasta, otwarto drukarnię, wybudowano drewniany wodociąg, dostarczający wodę na potrzeby mieszkańców miasta i łaźni miejskiej. Dalszy istotny etap w rozwoju miasta to okres, kiedy właścicielem został minister Śląska, Karl Georg von Hoym. Na początku XIX w. nad rzeką powstała stocznia rzeczna. W 1873 r. wybudowano most na Odrze, a następnie uruchomiono połączenie kolejowe z Głogowem i Wrocławiem. W czasie II wojny światowej na tym terenie Niemcy wybudowali zakłady chemiczne „ANOGRANA”, produkujące chemiczne środki bojowe (np. sarin), do produkcji których wykorzystywano więźniów obozów koncentracyjnych. Na terenie Brzegu Dolnego znajdowały się dwa podobozy obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Miasto zostało wyzwolone 26 stycznia 1945 r. Po wojnie miasto znalazło się na terenie Polski i rozpoczęły się wysiedlenia ludności niemieckiej. Obszar był na nowo zaludniany głównie przez repatriantów z kresów wschodnich.
Zgodnie z rejestrem Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisanych jest kilka obiektów.

Układ urbanistyczny z l. 1305, 1663.

Kościół Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel (dawniej Matki Bożej Szkaplerznej) to obecnie parafia rzymsko-katolicka. Do końca drugiej wojny światowej był to kościół ewangelicki. Został wybudowany w 1744 r. jako drewniana budowla. W 1797 r. z inicjatywy ówczesnego właściciela miasta, Karla Georga von Hoyma – ministra Śląska, została wzniesiona murowana wieża. Kolejna istotna przebudowa budowli miała miejsce w 1845 r., kiedy powstała murowana nawa kościoła. W lipcu 1947 r. w opuszczonym kościele protestanckim została erygowana świątynia rzymsko-katolicka. W ołtarzu głównym znajduje się łaskami słynący obraz Matki Bożej Szkaplerznej, Królowej Śniatyńskiej przywieziony przez księdza Jana Puka, który przybył do Brzegu Dolnego w 1946 r. wraz grupą repatriantów ze wschodu – swoich parafian ze Śniatynia. We wnętrzu świątyni zachowały się dwukondygnacyjne empory nad nawami bocznymi, typowe dla kościołów protestanckich.

Zespół pałacowo-parkowy usytuowany w samym centrum Brzegu Dolnego to początkowo barokowa budowla, która została przebudowana i zamieniona w rezydencję ok. 1785 r. przez Karla Georga von Hoyma według projektu śląskiego architekta Karla Gottharda Langhansa w stylu klasycystycznym. Na kompleks pałacowy składał się także browar, folwark i rozległy przypałacowy park a stylu angielskim. Obecnie możemy zobaczyć tu ciekawą roślinność, np. orzesznik pięciolistkowy, tulipanowiec amerykański czy sosna żółta. Na terenie parku oprócz miejsc rekreacyjnych znajdował się także młyn zbożowy, którego kolo napędzane było wodą ze stawów parkowych. Uprawiano tam także winną latorośl. Obecnie w części parku znajdują się korty tenisowe i stadion miejski. W pałacu natomiast mieści się Urząd Miasta.
Z Brzegu Dolnego wyruszamy do Wołowa.


WOŁÓW posiada szereg przykładów budowli wpisanych na listę zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa, które warto obejrzeć.

Zamek piastowski – jego początki sięgają XIV w., kiedy prawdopodobnie został wzniesiony na polecenie księcia głogowskiego Konrada I. Zamek był wielokrotnie przebudowywany. Najbardziej ucierpiał w wyniku pożaru na początku XVIII w. Po pożarze został odbudowany. Obecny budynek to budowla murowana o trzech kondygnacjach i dwóch traktach pomieszczeń. Został wybudowany na planie czworoboku i pokryty czterospadowym dachem. Obecnie wnętrza nie maja już charakteru rezydencji, ponieważ mieści się tu wołowskie starostwo powiatowe.

Kościół św. Karola Boromeusza wraz z zespołem klasztornym o.o. Karmelitów powstał w latach 1713-1724 i został ufundowany przez barona Jana Adama von Garniera. Następnie został odbudowany po pożarze miasta w 1781 r. Budynek klasztorny to dwukondygnacyjna budowla na planie prostokąta. Posiadał dwa refektarze, bibliotekę i dziedziniec z ogrodem. Na przełomie XVIII i XIX w. mnisi posiadali największą na terenie Wołowa bibliotekę, która liczyła ponad 1500 woluminów. W 1810 r. nastąpiła kasata zakonu a w budynkach klasztornych urządzono pruskie koszary. W 1812 r. budynek kościoła wraz z północnym skrzydłem klasztoru przekazano na powrót parafii katolickiej. Kościół jest barokową budowlą jednonawową z bocznymi kaplicami wybudowaną na planie prostokąta o sklepieniu kolebkowym. Nie posiadał wieży tylko drewnianą sygnaturkę umieszczoną na wschodniej części dachu. W rokokowym ołtarzu głównym znajduje się obraz z 1721 r., którego autorem jest legnicki malarz Jeremiasz Józef Knechtel.

Kościół św. Wawrzyńca jest obecnie świątynią rzymskokatolicką. Jest to gotycka budowla, wzniesiona w XIV-XV w. Wnętrze po przebudowie zachowało styl renesansowy i barokowy. Znajdują się tu m.in. epitafia mieszczan wołowskich oraz cenne organy Adama Horatio Caspariniego z 1716 r.


WIŃSKO jest kolejnym punktem naszej wycieczki. Jest to wieś, której początków możemy poszukiwać w XIII w., ponieważ z tego okresu pochodzą prawdopodobnie pierwsze wzmianki o tej miejscowości. Nazwa jej pochodzi od winnej latorośli, która jest także umieszczona w herbie. Warto tu zobaczyć kilka obiektów.

Mury miejskie zachowane we fragmentach średniowiecznych, pochodzących z XIV w., natomiast pozostałe części są rekonstrukcją z XX w.
Centrum historyczne wraz z ratuszem i kamienicami, które zostały w znacznym stopniu uszkodzone w wyniku działań II wojny światowej, głównie w 1945 r.

Kościół św. Michała Archanioła wybudowany według projektu słynnego niemieckiego architekta Karla Johanna Bogislawa Lüdecke’a. Budowla została wzniesiona w latach 1884-1886 w stylu neogotyckim.
Z Wińska udajemy się do dalszego miejsca na mapie naszej trasy – Ścinawy.


ŚCINAWA była niegdyś ważną osadą handlową, wzmiankowaną już w 1202 r. Prawa miejskie otrzymała w 1260 r. od księcia głogowskiego Konrada. Już wówczas most w Ścinawie był jednym z najstarszych znanych przejść przez Odrę (obok Głogowa i Uraza). W roku 1310 Ścinawa staje się samodzielnym księstwem, w którym rezyduje książę Jan, a po jego śmierci Konrad Oleśnicki. W roku 1343 Kazimierz Wielki w czasie bitwy pod Wschową burzy miasto, które przez wiele lat odbudowuje się. W roku 1374 księstwo zhołdował król węgierski Maciej Korwin, a po roku 1429 Ścinawa przeszła na własność korony czeskiej. Przez cały ten okres miasto rozwijało się jako ośrodek produkcji sukna i płótna. Podczas wojny trzydziestoletniej Ścinawa była kilkakrotnie zdobywana przez Szwedów i Austriaków. Po tych klęskach miasto podniosło się dopiero w wieku XIX dzięki rozwojowi przemysłu, a szczególnie jako ważny węzeł komunikacji kolejowej i żeglugowej. W czasie działań II wojny światowej miasto zostało prawie całkowicie zniszczone.
W mieście zachowało się kilka ciekawych zabytków.

Zamek – jako gród książęcy był wzmiankowany już w roku 1251. W latach 1274–1289 był rezydencją książęcą, a w latach 1319–1365 przebywał w nim książę Jan Ścinawski. W 1343 r. Kazimierz Wielki częściowo go zniszczył. Odbudowany następnie ulega ponownemu zniszczeniu w roku 1628. W roku 1757 dawny budynek rozebrano wznosząc nowy, w którym w 1932 r. odkryto pierwotne fragmenty. W roku 1945 ów nowy budynek uległ całkowitemu zniszczeniu.

Ratusz – z dawnego średniowiecznego ratusza pozostała jedynie potężna, kwadratowa wieża, górą przechodząca w ośmiobok, zwieńczony pierwotnie stożkowym hełmem. Reszta jest budowlą wzniesioną po 1945 roku.

Mury miejskie – wzniesione w końcu XIII wieku zostały gruntownie przebudowane w 2 połowie XIV wieku. Obecnie zachowały się niewielkie fragmenty w zachodniej części miasta jako wzniesione z cegły na podmurówce kamiennej.

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego (dawniej Świętego Jana Chrzciciela) był wzmianko-wany w roku 1209, jednak w obecnej postaci został zbudowany w 2 połowie XV wieku. Obecny gotycki kształt pochodzi z XV w., a informacja o kościele znajduje w dokumentach z 1477 r., kiedy książę Konrad Biały nadał zakonowi św. Ducha tzw. prawo patronatu kościoła ścinawskiego. Jest to murowana trzynawowa budowla typu halowego z wydłużonym prezbiterium zakończonym poliginalnie i licznymi kaplicami bocznymi ufundowanymi przez cechy lub bogatych mieszczan. Oś fasady zachodniej akcentuje potężna wieża, górą przecho-dząca w ośmiobok. Wnętrze kościoła jest nakryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Wewnątrz znajdują się m.in. dwa całopostaciowe nagrobki kobiet z 1595 i 1605 r. Od XVI w. do końca drugiej wojny światowej kościół pełnił funkcję świątyni protestanckiej. W 1974 r. czworoboczną wieżę zwieńczono hełmem wzorowanym na hełmie XVII-wiecznym, który nawiązywał do gotyckiego pierwowzoru.
Ze Ścinawy wyruszamy do dalszego punktu naszej wycieczki, czyli do miasta Prochowic.


PROCHOWICE uzyskały prawa miejskie w 1280 roku. Pierwsza wzmianka o grodzie pochodzi z 1217 roku. Wówczas rozwinął się ośrodek rolniczy i rzemieślniczy, którego mieszkańcy trudnili się głównie: rybołówstwem, myślistwem, hodowlą bydła, rolnictwem i drobnym rzemiosłem. W roku 1374 Prochowice otrzymały monopol na handel solą w swoim regionie (aż do roku 1814). W roku 1424 wybudowano tu murowany ratusz, a w roku 1426 murowany kościół parafialny św. Andrzeja. W latach 1430–1450 miasto zostaje otoczone murami z 4 bramami wjazdowymi: Wrocławską, Legnicką, Głogowską i Wołowską (zwaną też Nową). W roku 1480 powstaje nowa kaplica św. Leonarda (znana później jako kaplica, a następnie kościół przyszpitalny św. Ducha) przy szpitalu, założonym jeszcze w XIII w. Miasto wówczas zmienia właścicieli (kilkakrotnie: Zedlitzowie, Oppersdorfowie, książęta Legniccy). Pod koniec XVI i w wieku XVII od czasu do czasu w prochowickim zamku zamieszkują książęta legniccy: Fryderyk, Rudolf, Jerzy i Jerzy Wilhelm. W roku 1664 mieszka tu księżna wdowa Anna Zofia Legnicka. W roku 1558 miasto nawiedza straszliwa zaraza, która trwa 28 dni i dziesiątkuje mieszkańców. Jest to jego pierwszy upadek. Drugi powoduje pożar w roku 1769. Jednak miasto powoli się odradza, np. już w 1784 r. wybudowano w nim pierwsze wodociągi. W roku 1813 kwateruje w mieście i jego okolicach około 10 000 żołnierzy napoleońskich. Utrzymanie ich poważnie zmniejsza zasobność mieszkańców Prochowic. W roku 1823 zburzono starą kaplicę szpitalną św. Ducha, a w roku 1833 częściowo rozebrano mury obronne i bramy miejskie. Pierwsze połączenie kolejowe Prochowice otrzymały w 1898 r. z Legnicą, następnie ze Ścinawą. W 1906 r. wybudowano elektrownię wodną (do dziś istniejącą i funkcjonującą). W okresie międzywojennym miasto rozwijało się dość wolno. Podobnie jak podczas pierwszej, tak i podczas drugiej wojny światowej miasto uniknęło poważniejszych zniszczeń. Zostało wyzwolone 8 lutego 1945 r. przez II Armię Wojska Polskiego.

Zabytkowy układ średniowiecznego miasta – trzon kompozycji planu stanowi regularny, prostokątny rynek z wychodzącymi sześcioma ulicami: u wylotu dzisiejszych ulic Legnickiej (Legnicką lub Kościelną zwana), Wrocławskiej (Wrocławską zwana), Kochanowskiego (Głogowska), 1 Maja (Nową lub Wołoską zwana), prowadzące do bram (o podobnych nazwach) strzegących wjazdu do miasta.

Resztki murów obronnych – wzniesione z cegły i kamienia w latach 1430–1450, rozebrane częściowo w latach 1813–1833, do dziś zachowały się dwa niewielkie fragmenty przy ul. Zakątnej i Podwale.

Ratusz miejski z końca XVIII w. – elewacje skromne w wyrazie architektonicznym, wnętrza przebudowane, pozbawione cech stylowych, dach akcentuje skromna sygnaturka z zegarem.

Dom mieszkalny (Rynek 29) – z końca XVI w., zachował pierwotny układ szczytowy oraz zamurowane w XIX wieku podcienia.

Kilka domów mieszkalnych z XIX wieku – Legnicka 17 i 19, Zakątna 1, Kochanowskiego 5, Kopernika 5 itd.

Kościół św. Andrzeja – poewangelicki z XV w. (ok. 1426 r.), przebudowany w 1737 r. i na początku XX wieku. Jednonawowa budowla z oknami w wykroju ostrołucznym z kamiennymi manswerkami. Wieża podwyższona na początku XX wieku. Wewnątrz zachowały się renesansowe nagrobki z VI w. oraz kamienna chrzcielnica.

Kościół parafialny św. Jana Chrzciciela – z 1847 r., wewnątrz tego obiektu znajduje się barokowy drewniany ołtarz główny z przełomu XVII i XVIII w., barokowa ambona drewniana z tego samego okresu, drewniany prospekt organowy dekorowany motywami roślinnymi i figuralnymi, obrazy olejne na płótnie z XVIII w.: Chrzest w Jordanie, św. Tomasz Juda, św. Hieronim, Madonna z Dzieciątkiem oraz rzeźby: drewniana polichromowana św. Jana Nepomucena z początku XVIII w. umieszczona nad łukiem empory, Jezusa Chrystusa oraz aniołków, a także dwa barokowe krucyfiksy drewniane. Na wieży kościelnej jest umieszczony renesansowy, zdobiony dzwon spiżowy z 1575 r., przed kościołem zaś stoją dwie barokowe rzeźby w piaskowcu: Madonny z Dzieciątkiem i św. Jana Nepomucena.

Krzyż pokutny z XIV–XVI w. – wykonany z piaskowca, dziś zaginiony, choć prawdopodobnie wywieziony podczas remontu zamku z gruzem na prochowickie wysypisko śmieci.

Zespół zamkowy – główny wjazd do zamku znajduje się od strony południowej. Dookoła zamku zachowało się wgłębienie terenowe po dawnej fosie, nad całością zaś dominuje wieża zamkowa z XIV w. oraz korpus główny z wyniosłą ścianą szczytową, wzmiankowany w r. 1317, murowany z cegły na planie czworoboku. Pod koniec XV w. zamek został przebudowany i otoczony murem wewnętrznym z wielobocznymi bastejami. Renesansową rozbudowę zamku rozpoczął książę Fryderyk Legnicki pod kierunkiem Hansa Lindenera w latach 1548–1550 i 1580–1582. Wówczas to od wschodu stanął nowy budynek mieszkalny, połączony z kaplicą zamkową, tworząc niewielki dziedziniec zamknięty od wschodu ścianą domu z gankiem wspartym na kamiennych renesansowych wspornikach. Wejście doń prowadzi bogato zdobioną bramą umieszczoną w skrzydle południowym. W latach 1567 i 1630 zamek był rezydencja książęcą, po czym przeszedł w ręce prywatne. W roku 1642 został zniszczony przez Szwedów, ale odbudowała go księżna Ludwika, żona księcia legnickiego. W latach trzydziestych XIX w. nadbudowano czwartą kondygnację w średniowiecznym budynku mieszkalnym oraz wzniesiono budynki folwarczne na południowym przedpolu zamku. W początkach XX w. (około 1905 r.) przebudowano niektóre wnętrza, obniżono skrzydło południowe (na prawo od bramy), zmieniono zwieńczenie wieży, zniszczono renesansowe sgraffita, szczyty i ganki oraz część kamieni arki. Od południa dobudowano wielką jadalnię. Od 1945 roku zamek nie był użytkowany i uległ znacznemu zniszczeniu, można powiedzieć, że w wyniku tego stał się jako całość trwałą ruiną, pomimo tego że należy on do najpiękniejszych zamków nizinnych Dolnego Śląska (wszystkie budynki zamkowe wzniesiono z cegły, której różnorodne wymiary i charakter powiązania świadczą o datach powstania czy przebudowywania zamku).
W sąsiedztwie Prochowic znajduje się rezerwat przyrody „Łęg Korea”.


„ŁĘG KOREA” obejmuje stosunkowo duży leśno-bagienny obszar o powierzchni 79,29 ha u ujścia Kaczawy do Odry na wschód od Jurcza w gminach Ścinawa i Prochowice. Rezerwat został utworzony głównie w celu ochrony, występującego na tych terenach i niezwykle cennego dla doliny Odry, łęgu wiązowo-jesionowego, który rośnie zwartą kępą w kompleksie z grądem niskim. Wraz z nim występuje tu także łęg wierzbowo-topolowy i oles porzeczkowy. Pozostałe gatunki roślinności spotykanej w rezerwacie to drzewa liściaste dąb i buk oraz arcydzięgiel nabrzeżny, szuwar trzcinowy i łęg właściwy (łąka wyczyńcowa). „Łęg Korea” to także obszar sprzyjający występowaniu licznych przedstawicieli fauny. Spotykamy tu około 60 gatunków ptaków, m.in. bociana czarnego, kanię rudą i czarną, trzmielojada, muchówkę białoszyją, dzięcioła średniego, zimorodka oraz siedliska bobra.
Kolejnym etapem na trasie naszej wycieczki jest Lubiąż.


LUBIĄŻ jest wsią, która słynie na całą Europę z dobrze zachowanego obiektu klasztornego.

Pocysterski zespół klasztorny to jeden z największych tego typu zabytków w Europie. Kościół został wzniesiony w końcu XIII wieku i powiększony w pierwszej połowie XIV wieku. Jest to założenie orientowane, murowane z cegły przy użyciu piaskowca do elementów konstrukcyjnych, trzynawowe o układzie bazylikowym, wzniesione na planie krzyża łacińskiego z trzynawowym i trzyprzęsłowym prezbiterium, otoczonym prostokątnym obejściem. Od północnego wschodu przylega do kościoła kaplica nagrobna księcia Bolka III Legnickiego, do północnego zaś ramienia transeptu dostawiono Kaplicę Loretańską, użytkowaną od XIX wieku jako zakrystia. Przebudowa kościoła w stylu barokowym odbyła się w latach 1649–1668. Zniszczono wtedy gotycką fasadę zachodnią, włączając całość we wspólną fasadę z klasztorem. Ze wspaniałego niegdyś barokowego wystroju wewnętrznego zachowały się obecnie niewielkie fragmenty rzeźb ołtarzowych i kutych krat. W północno-wschodnim narożniku prezbiterium znajduje się kamienna piscina w kształcie kolumny z bogato rzeźbioną głowicą.

Obecny budynek klasztorny wzniesiono w latach 1685–1699 (część północna) i 1695–1715 (część południowa). Dwuwieżowa elewacja kościoła klasztornego dzieli fasadę zachodnią o długości 223 m na dwie części: południową – zgrupowaną wokół prostokątnego dziedzińca i przeznaczoną dla zakonników oraz północną – zwaną pałacem opata. W skrzydle południowym mieści się: na parterze dawny refektarz ze sklepieniem ozdobionym freskami Feliksa Antoniego Schefflera (z 1733 roku), na pierwszym piętrze zaś biblioteka z polichromią Krystyna Filipa Bentuma. We wschodniej części skrzydła północnego na pierwszym piętrze znajduje się sala książęca z plafonem olejnym, na którym przedstawiono apoteozę wiary pędzla K. F. Bentuma (z 1731 roku). Salę zdobią także malowidła ścienne Bentuma oraz posągi dłuta F. Józefa Mangoldta przedstawiające cesarzy: Józefa I, Leopolda I, Karola VI i alegoryczne postacie geniuszy, atlantów oraz personifikacje części świata. Na parterze w północno-zachodnim narożniku zachowała się sala dawnej jadalni opata ze sklepieniem bogato zdobionym rzeźbioną dekoracją roślinną i freskami M. Willmanna.

Ponadto w skład zespołu klasztornego wchodzą: kościół św. Jakuba, budynek bramy wjazdowej połączony z budynkiem dawnego szpitala klasztornego, budynek dawnej kancelarii klasztornej, budynki mieszkalne oficjalistów i rzemieślników klasztornych oraz wiele figur kamiennych całopostaciowych rozstawionych w parku klasztornym (z górującą kolumną Maryi), wykonanych w 1670 roku i latach 1737–1739.

Na końcu wsi znajduje się okrągła barokowa kaplica św. Jana Nepomucena z 1727 roku. Na północnym zaś krańcu wsi wznosi się barokowy kościół św. Walentego z końca XVIII. Przy szosie do Prawikowa znajduje się drewniany wiatrak koźlak z XIX wieku.
W sąsiedztwie Lubiąża znajduje się kolejny rezerwat przyrody.


„ODRZYSKO” to rezerwat, który został utworzony w 1987 r. na podstawie Zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 18 lutego 1987 r. Jest najciekawszym rezerwatem na terenie Krainy Łęgów Odrzańskich. Obejmuje 5,15 ha powierzchni na długości ok. 3 km w dolinie rzeki Odry w gminie Wołów, pomiędzy Lubiążem a Tarchalicami. Ochroną objęte są tereny: brzeg Odry wraz z wysoką skarpą (niekiedy 10 m), starorzecza Odry, bór sosnowy i lasy łęgowe. „Odrzysko” to przede wszystkim rezerwat florystyczny, który został utworzony dla ochrony rzadkich gatunków roślin oraz naturalnych zbiorowisk leśnych. Dzięki mikrośrodowisku i siedliskom – podmokłym łąkom, namuliskom i starorzeczom – na terenie tym występują stanowiska roślin zagrożonych: kotewki orzecha wodnego, paproci wodnej salwinii pływającej czy wolffii bezkorzeniowej. Oprócz tego w szuwarach rośnie m.in. pałka szerokolistna, trzcina pospolita i manna mielec. Na terenie rezerwatu występuje rzadki zespół leśny – łęgi wierzbowe oraz łęgi wiązowe i stanowisko buczyny. „Odrzysko” zamieszkuje także wiele gatunków fauny, szczególnie około 40 gatunków ptaków wodnych i nawodnych, a wśród nich chronione np. łabędź niemy, błotniak stawowy czy gągoł. Liczne są także okazy nietoperzy i płazów, np. żaby moczarowej. Na terenie rezerwatu znajduje się ścieżka edukacyjna Wokół rezerwatu „Odrzysko”, której tematem przewodnim jest starorzecze Odry. Przez fragment obrzeży rezerwatu przebiega niebieski rowerowy Szlak Odry (wschodni brzeg Odry), będący ponadregionalnym szlakiem, który prowadzi doliną Odry od jej źródła do ujścia Warty.
Z Lubiąża udajemy się do następnej ciekawej wsi – Malczyc.


MALCZYCE swój wczesny rozwój zawdzięczają położeniu nad ciągiem komunikacyjnym, jakim była rzeka Odra. Początkowo była to osada rybacka, należąca do klasztoru trzebnickiego. Potem, w XVII w., dzięki rozwojowi handlu rzecznego Śląska i Brandenburgii rozwinął się także port w Malczycach, który odbierał węgiel z Zagłębia Wałbrzyskiego. Rzeczna droga komunikacji straciła na znaczeniu, kiedy w 1790 roku ukończono budowę brukowanej kostką z granitu strzegomskiego drogi węglowej z Wałbrzycha przez Strzegom. Ale i ta niedługo stracił swoje znaczenie z powodu szybkiego rozwoju kolei, a szczególnie po powstaniu linii Lipsk – Drezno – Zgorzelec – Legnica – Wrocław – Bytom. W Malczycach przy ul. Mickiewicza znajduje się prawosławna świątynia, którą warto zwiedzić.

Cerkiew Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy należy do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Mieści się w dawnym kościele ewangelickim, który został wybudowany w latach 1902-1903 w stylu neogotyckim według projektu słynnego niemieckiego architekta Hansa Poelziga. Od 1950 r. pełni funkcję świątyni prawosławnej i w związku z tym w latach 1953-1954 r. została dostosowana do tych potrzeb. Ikonostas, pochodzący z przełomu XIX i XX w., został sprowadzony z cerkwi św. Michała Archanioła w Kulnie na Lubelszczyźnie.
Następnym punktem naszej trasy jest Środa Śląska.


ŚRODA ŚLĄSKA bywa nazywana Miastem Skarbów dzięki odnalezionemu w latach osiemdziesiątych XX niezwykle cennemu znalezisku, jakim jest skarb średzki. Jest to zbiór średniowiecznych monet i klejnotów władców czeskich. Warto zatrzymać się dłużej w mieście i obejrzeć zabytkowe obiekty.

Kościół św. Andrzeja z XIII w., który był wielokrotnie przebudowywany wraz z dzwonnicą z XV w.

Zespół pałacowy z drugiej połowy XIX w. wraz z parkiem i piękną aleją lipową.

Ratusz jest pierwotnie gotycką budowla wielokrotnie przebudowywaną. Obecnie znajduje się w nim Muzeum Regionalne, w którym przechowywany jest skarb średzki.
Ostatnim punktem na mapie naszej wycieczki jest Miękinia.


MIĘKINIA to wieś, w której warto zobaczyć obiekty wpisane na listę zabytków:

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny jest budowlą gotycką, która została wzniesiona w końcu XV w. Na początku XVIII w. świątynia ucierpiała w wyniku pożaru. Została odbudowana w stylu barokowym.

Zespół Pałacowy wraz z parkiem pochodzący z XVII-XIX w.